زهره فرهمندکیا، محمد رضا مهراسبی، محمدصادق سخاوتجو، امیر شاهرخ حسنعلی زاده مظهر، زهرا رمضانزاده،
دوره ۲، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۸۸ )
زمینه و هدف: فلزات سنگین موجود درگرد و غبار هوا قادرند مستقیما از طریق بلع و تنفس وارد بدن شوند و یا از طریق ریزش های جوی به سطح زمین برسند و پس از آلودگی منابع آب و خاک و ورود به ساختار گیاهان از طریق آب و غذا وارد بدن شوند. هدف از این مطالعه تعیین میزان ترسیب فلزات سنگین در ریزش های جوی و تاثیر پذیری این مقادیر از منابع زمینی بوده است.
روش بررسی: در این مطالعه شهر زنجان به پنج ناحیه تقسیم شده است که جمع آوری نمونه های ذرات راسب شونده (ریزش های خشک) و بارش های جوی (ریزش های تر)، طی سه فصل پاییز ۱۳۸۷ ، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸در این نواحی صورت گرفته است وسرب ، روی، کادمیم و کروم این ریزش ها به روش جذب اتمی اندازه گیری شده است.
یافته ها: در مطالعه حاضر میانگین ترسیب فلزات سنگین در ریزش های جوی برای سرب ۰۸۲/۰ ، روی ۲۸۶/۰ ، کادمیوم ۰۱۸/۰ وکروم ۰۰۹/۰ میلی
گرم بر متر مربع در روز بود. ضریب همبستگی بین عناصر سرب ـ روی برابر ۸/۰ بوده است (۰۱/۰P < ). ضریب همبستگی بین کروم ـ کادمیوم بالاتر از۸۹/۰ می باشد (۰۵/۰P < ) ولی ضریب همبستگی بین کادمیوم ـ سرب و کروم ـ سرب کمتر و به ترتیب ۵۸/۰ و ۶۱/۰ است.
نتیجه گیری: مقایسه مقادیر در نواحی مختلف نشان داد که منابع صنعتی منتشر کننده فلزات سنگین نقش مستقیمی درترسیب فلزات سنگین ریزش های جوی خشک و تر دارد . با توجه به ضرایب همبستگی می توان نتیجه گرفت که سرب و روی از یک منشا مشترک در منطقه پراکنده می شوند. اندازه گیری فلزات در ذرات راسب شونده می تواند نشان دهنده تاثیر منابع انسان ساز در کیفیت هوا باشد و می توان از ذرات راسب شونده به عنوان شاخص آلودگی هوا به فلزات سنگین استفاده نمود.
