زمینه و هدف: مطالعه حاضر بمنظور تعیین میزان غلظت و تغییرات یون‌های محلول در آب موجود در ذرات معلق TSP و PM₁₀ هوای محیطی شهر تبریز با هدف تعیین منابع احتمالی انتشار این ذرات انجام گرفت.

روش بررسی: در طول شهریور 1392 الی مرداد 1393 با استفاده از دستگاه نمونه بردار با حجم بالا از ذرات معلق هوا نمونه‌برداری گردید. یون‌های محلول در آب موجود در ذرات معلق با استفاده از دستگاه اولتراسونیک استخراج شده و نهایتا به کمک دستگاه IC میزان یون‌ها اندازه‌گیری شد. با استفاده از نرم افزار Stata12، آنالیز رگرسیون خطی بین یون‌ها انجام شد تا ترکیبات عمده تشکیل‌دهنده یون‌های ذرات مشخص گردد؛ همچنین بمنظور تعیین منابع احتمالی انتشار ذرات PM₁₀، از مدل چرخشی واریماکس استفاده شد.

یافته‌ها: مجموع غلظت یون‌های محلول در آب موجود در ذرات TSP و PM₁₀ هوای محیطی شهر تبریز به ترتیب برابر 20/33±20/77 و  µg/m³14/08±16/04 بدست آمد. در ذرات TSP و PM₁₀ یون‌های سولفات (µg/m³ 5/79± 8/69) و نیترات (µg/m³ 7/9±8/47) عمده‌ترین یون‌های محلول در آب موجود در ذرات بوده و یون‌های کلسیم و سدیم در مرتبه بعدی قرار داشتند.

نتیجه‌گیری: نتایج مدلسازی مشخص نمود که ذرات معدنی ناشی از خاک حاشیه شهر و ذرات ثانویه ناشی از احتراق سوخت‌ها به همراه تعلیق مجدد ذرات از خاک‌های آلوده منبع انتشار حدود 80 درصد از ذرات معلق PM₁₀ منطقه شهری هستند.